[September 2025]
จากบทความเกี่ยวกับ นาซิซิส (Narcissist) เมื่อ 2 ปีที่แล้ว (Sep 2023)
https://journeyaddict.com/2023/09/05/narcissist/ ไม่คิดว่า จะได้มาเขียนบทความแนวนี้อีกครั้ง ซึ่ง 2 ปี พอดีเด๊ะ (Sep 2025) งงมากกก เกิดแต่กับฉัน 55
เหตุเกิดจากว่า ช่วงนี้มีเหตุการณ์แปลกๆเกิดขึ้น ตอนแรกก็แอบคิดอยู่ว่า ทำไมคนนี้ ใช้เทคนิคเหมือน นาซิซิส ที่เคยเจอเมื่อ 2 ปีที่แล้วเลย แต่เนียนกว่า ไม่โฉ่งฉ่างเท่า เพราะ นาซิซิส ส่วนใหญ่ จะดูออกเลยว่าคนๆนี้โรคจิต สุขภาพจิตไม่ปกติ
ก็เลยมาได้มาศึกษา ศัพท์ใหม่ใน Dark Triad (3 ลักษณะด้านมืดของคน) นั่นคือ Machiavellianism หรือ คนขี้ประจบ, คนขี้โกหก หรือ คนเจ้าเล่ห์ ซึ่งเมื่อเทียบกับ Narcissism ที่เคยเจอ พบว่า คนในกลุ่ม Machiavellianism แอบเนียนในความเจ้าเล่ห์กว่ามาก คือภายนอกดูไม่รู้เลย ว่าเจ้าตัวกำลังทำการเมืองภายในองค์กรอยู่ ด้วยบุคลิกที่เข้าถึงได้ง่ายและมีทักษะการประจบประแจง
คำว่า Machiavellian มาจาก ชื่อของ Niccolo Machiavelli ซึ่งเป็นนักปรัชญา นักเขียน และนักรัฐศาสตร์ชาวฟลอเรนซ์ (ประเทศอิตาลี) เป็นผู้เขียนหนังสือเจ้าผู้ครองนคร (The Prince) ออกเผยแพร่ใน ค.ศ.1513 หรือ พ.ศ.2056 เป็นหนังสือที่เขียนเกี่ยวกับ แนวทางการเป็นนักการเมืองที่มุ่งชิงชัยในบัลลังก์แห่งอำนาจโดยไม่เลือกวิธีการ การทำทุกอย่างให้ได้สิ่งที่ตัวเองต้องการ ทำให้คำนี้กลายเป็น มีความหมายถึง ผู้ที่มีการใช้เล่ห์เหลี่ยมกลอุบายในทางการเมือง คิดว่าคนที่เรียนด้านรัฐศาสตร์ น่าจะเคยได้ยินเรื่องราวเกี่ยวกับนักเขียนคนนี้มาบ้าง เพราะจากที่ทราบมาคือ มีการนำบทความของ Niccolo Machiavelli มาศึกษาและวิเคราะห์ในเชิงแนวคิดปรัชญาการเมืองเช่นกัน
• กลับมาที่เหตุการณ์ที่เกิดกับตัวเอง พอได้มาไล่ timeline พร้อมกับเหตุการณ์ทั้งหมด ถึงได้รู้ว่า มันถูกวางแผนไว้แล้ว แบบแยบยล ซึ่งสำหรับเราแล้ว ถ้ามันมี timeline มันคือการจัดฉากที่ตั้งใจ และมุ่งเป้าแน่ๆ ตัวท๊อปแน่นอน เพราะปกติ คนเราอาจจะร้ายได้ ดาร์คได้ เดี๋ยวดี เดี๋ยวร้าย ตามนิสัยปกติของมนุษย์ แต่มันจะมาเป็น spot ไม่ได้มีการวางแผน และมีการชักใยคนอื่นๆอยู่เบื้องหลัง
เทคนิคที่อาจเจอได้จากคนกลุ่ม Machiavellian นี้ เช่น
“การจัดฉาก (Triangulation)” เป็นเทคนิคบิดเบือน, ควบคุมผู้อื่น (Manipulative) ที่คนใน Dark Triad นำมาใช้กันมาก เป็นการดึงเอาบุคคลที่สาม สี่ ห้า เข้ามาเกี่ยวข้องด้วย เพื่อควบคุมการสื่อสาร (Control communication) สร้างความขัดแย้ง (Create conflict) สร้างอิทธิพลต่ออารมณ์ความรู้สึก (Influence feelings) หรือแม้กระทั่ง ทำเพื่อให้ได้พลังในการสื่อสารอะไรบางอย่างที่ต้องการ (Gain power)
ซึ่งการใช้บุคคลที่สาม ไม่ได้หมายถึงการควบคุมอย่างเดียว อาจเป็นการ ข้ามการสื่อสารบางอย่างกับบางคน (Bypass direct communication), การพยายามให้ข้อมูลที่ผิด (Misinformation), การทำเหมือนคนนั้นไม่มีตัวตน (Ghosting) หรือ การปั่นหัว (Gaslighting) ซึ่งเป็นการบงการทางจิตใจรูปแบบหนึ่งที่บุคคลหนึ่งพยายามบิดเบือนความจริงและควบคุมจิตใจของอีกฝ่าย
ทำให้ผู้เผชิญกับ Machiavellian เกิดความสับสน (Confused) ลดพลังในการต่อสู้ลง (Disempowered) ไม่มั่นใจในตัวเอง (Insecure) และ รู้สึกผิด (Feel guilty) ฯลฯ
บางบทความกล่าวว่า “Machiavellian คือ Puppet master” ผู้ที่ชำนาญในการยืมมือคนอื่นในการทำให้ตัวเองประสบความสำเร็จตามที่มุ่งหวังไว้ เป็นดั่งผู้เชิดหุ่นอยู่เบื้องหลัง ไม่ว่าจะเป็น การจัดการคนที่ไม่ต้องการ การนำผลงานของคนอื่นมาเป็นของตัวเอง โดยการร่วมมือกับคนที่เห็นด้วยกับตัวเอง เพื่อยืมมือคนเหล่านั้น ทำสิ่งต่างๆให้ตัวเอง หาประโยชน์จากคนอื่นร่วมกัน เพราะตัวเองอาจจะไม่มีความสามารถพอ แต่มีตำแหน่งใหญ่กว่า ซึ่งทำให้สามารถบงการ หรือ การหาประโยชน์ร่วมกันกับคนๆนั้นได้ (Exploitation)
ในการศึกษาเกี่ยวกับ Machiavellianism ของ Christie and Geis (1970) ได้พูดถึงลักษณะที่สำคัญของคนกลุ่มนี้ไว้ดังนี้
1) การขาดความรู้สึกในความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (Lack of affect in interpersonal relationships) เหตุผลเบื้องหลังก็คือ การจะได้สิ่งที่ต้องการนั้น ระยะห่างระหว่างบุคคลและการขาดความเห็นอกเห็นใจ จะช่วยให้สามารถใช้อิทธิพลทางจิตวิทยา และ การบงการ
2) การขาดความใส่ใจต่อศีลธรรมตามขนบธรรมเนียม (Lack of concern for conventional morality) คือ การไม่ลังเลใจเกี่ยวกับการโกหก การโกง หรือการหลอกลวง
3) การขาดภาวะทางจิตเวช (Gross lack of psychopathology) เป็นความผิดปกติทางจิตใจอย่างเป็นระบบ เพราะทำให้ผู้บงการสามารถมุ่งไปยังเป้าหมายได้ดี
4) ความมุ่งมั่นทางอุดมการณ์ต่ำ (Low ideological commitment) หมายถึงแนวคิดที่ว่า เพื่อที่จะเป็นผู้บงการที่ประสบความสำเร็จ เขาเหล่านั้นต้องไม่ปล่อยให้หลักการหรืออุดมการณ์ที่ดีที่เป็นรากฐานของสังคมมาขัดขวาง เป้าหมายต้องบรรลุได้ด้วยวิธีการที่เป็นรูปธรรม
จากการศึกษาของนักวิจัยในวงการ Psychology พบว่า Machiavellian มีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จในอาชีพการงานค่อนข้างสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อทำงานในสภาพแวดล้อมที่ไม่มีโครงสร้างและไม่มีระเบียบวินัย เมื่อโครงสร้างองค์กรเพิ่มขึ้น ความสำเร็จของพวกเขาก็มักจะลดลง ซึ่งอาจเป็นผลมาจากความไม่ประสบความสำเร็จในการเล่นการเมือง เนื่องจากพอเป็นหน่วยงานใหญ่ ทำให้เกิดความผิดพลาดในการชักใยผู้อื่นได้ พวกเขาให้ความสำคัญกับความมุ่งมั่นในอาชีพที่สูงขึ้น แต่ให้ความสำคัญกับองค์กรน้อยลง
อย่างไรก็ตาม Machiavellianism ไม่ได้เป็นความผิดปกติทางจิต (Mental disorder) อย่างเป็นทางการในคู่มือการวินิจฉัยโรค แต่ถูกนิยามว่าเป็นลักษณะบุคลิกภาพ (Spectrum-based personality trait) ที่มีลักษณะเด่นคือ การหลอกลวง ทัศนคติที่มองโลกในแง่ร้าย และการแสวงหาเป้าหมายโดยไม่คำนึงถึงผลที่ตามมา
Machiavellianism ที่ผสมผสานกับความสามารถทางด้านสังคมในระดับสูง (high degree of social effectiveness) สามารถปกปิดตัวเองจากผู้อื่นได้ (Capacity to mask from others)
วิธีรับมือกับนิสัยแบบ Machiavellian
– พยายามหลีกเลี่ยงการเอาพฤติกรรมของอีกฝ่ายมาคิดเป็นการส่วนตัว และคิดว่าตัวเองมีบางอย่างผิดปกติ (Avoid taking the person’s behavior personally)
– ให้ความสำคัญกับตัวเอง (Prioritize self-care): ให้ความสำคัญกับสุขภาพจิตของตัวเองเป็นอันดับแรกๆ
– จำกัดการมีปฏิสัมพันธ์กับพวกเขา (Limit your interaction with them): อย่าเล่าเรื่องส่วนตัวให้คนเหล่านี้ฟัง เพราะคนเหล่านี้ กินข้อมูลเชิงความลับเป็นอาหาร สามารถเก็บข้อมูลต่างๆ เพื่อนำเอามาใช้ในทางลบได้ ในภายหลัง
– พึ่งพาระบบสนับสนุนของคุณ (Rely on your support system)
Reference:
– Dark Psychology (2020) by Benedict Goleman.
– The Dark Side of Organisations (2021) A Study of Psychopaths, Narcissists, Machiavellians, and Job Performance (Henley Business School, The University of Reading) by Brendan Coleman.
– The Latent Structure of the Dark Triad: Unifying Machiavellianism and Psychopathy (2019) by Björn N. Persson.
– Machiavellian Personality Traits: One aspect of the Dark Triad
https://www.verywellmind.com/machiavellianism-origins-signs-scale-and-coping-7377514
#Journey Addict 